تست تشخیص سرخوردگی مهره کمر + گرید، پیشگیری و درمان با فیزیوتراپی

سرخوردگی مهره کمر، یک اختلال در ستون فقرات است که می‌تواند باعث درد شدید کمر، اختلالات حرکتی و در برخی موارد، مشکلات عصبی شود. این اختلال می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله آسیب، سن، زایمان، پوکی استخوان یا اختلالات مادرزادی باشد. در این مطلب، به بررسی روش‌های مختلف درمان سرخوردگی مهره پرداخته می‌شود. اگر قصد دارید یک دیدگاه جامع در مورد روش‌های درمانی، مزایا و معایب هر کدام و نیز آگاهی بیشتری در مورد مدیریت این وضعیت داشته باشید، با ما همراه شوید.

 

سرخوردگی مهره چیست؟

سرخوردگی مهره (Spondylolisthesis) یک اختلال در ستون فقرات است که در آن یک مهره از موقعیت طبیعی خود جابه‌جا می‌شود و روی مهره زیرین خود می‌لغزد. این وضعیت معمولاً در ناحیه پایین کمر (مهره‌های Lumbar) رخ می‌دهد و می‌تواند منجر به درد، اختلال در حرکت و در برخی موارد مشکلات عصبی شود.

کمردرد یکی از شایع‌ترین مشکلاتی است که بسیاری از افراد در طول زندگی خود تجربه می‌کنند. این عارضه ممکن است ناشی از عوامل مختلفی از جمله آسیب‌های جسمانی، تغییرات ناشی از سن، بیماری‌های مزمن، نشستن نادرست و یا شرایط زندگی پر استرس باشد. کمردرد می‌تواند فعالیت‌های روزمره، خواب و کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد. در مطلبی تخصصی به بررسی شناخت، علائم و تشخیص ایجاد انواع کمردرد + روش های درمان کمر درد پرداخته ایم که میتوانید به تمامی سوالات خود در این مورد پاسخ دهید و در نهایت متوجه میشوید که چه زمانی برای کمر درد باید به پزشک مراجعه کنید.

 

انواع سرخوردگی مهره

سرخوردگی مهره به چند نوع تقسیم می‌شود:

1. سرخوردگی مهره مادرزادی:ناشی از نقص‌های مادرزادی در ساختار مهره‌ها.
2. سرخوردگی مهره اکتسابی:این نوع معمولاً به دلیل آسیب یا فشار بیش از حد در طول زمان ایجاد می‌شود.
3. سرخوردگی اسپیندیلولیستی:در این نوع، یک شکستگی در قسمت پشتی مهره‌ها رخ می‌دهد که باعث جابه‌جایی مهره می‌شود. این نوع سرخوردن بیشتر در ورزشکارانی که فعالیت‌های شدید ورزشی انجام می‌دهند، دیده می‌شود.

تست سرخوردگی مهره

تست‌های مختلف برای بررسی رخ دادن سرخوردگی مهره و ارزیابی شدت آن وجود دارد. این تست‌ها معمولاً شامل معاینه فیزیکی و آزمایش‌های تشخیصی هستند. در ادامه به برخی از این تست‌ها اشاره می‌شود:

1. معاینه فیزیکی

پزشک ممکن است در طی معاینه فیزیکی این مراحل را انجام دهد:

• سابقه پزشکی: پزشک از شما درباره علائم، تاریخچه درد، زمان بروز آن و فعالیت‌هایی که ممکن است با درد مرتبط باشند، سوال می‌کند.
• ارزیابی حرکت: پزشک از شما می‌خواهد که حرکات خاصی را انجام دهید تا انعطاف‌پذیری و دامنه حرکتی شما را ارزیابی کند. این حرکات ممکن است شامل خم شدن به جلو، عقب و چرخش باشد.
• آزمایش‌های عصبی: پزشک ممکن است قدرت عضلانی، بازتاب‌ها و احساس در پاها را بررسی کند تا ببیند آیا آسیب به اعصاب وجود دارد یا خیر.

 

2. آزمایشات تصویربرداری

اگر نتیجه معاینه فیزیکی نشان‌دهنده احتمال سرخوردگی مهره باشد، پزشک ممکن است آزمایشات تصویربرداری زیر را انجام دهد:

• رادیوگرافی (اکس‌ری): این آزمایش به پزشک کمک می‌کند تا موقعیت مهره‌ها را مشاهده کرده و وجود هر گونه جابه‌جایی را ارزیابی کند. در اکس‌ری‌ها، پزشک به دنبال جابه‌جایی مهره‌ها یا تغییرات در ساختار آن‌ها می‌گردد.
• ام آر آی (MRI): این آزمایش می‌تواند جزئیات بیشتری از بافت‌های نرم، دیسک‌های بین مهره‌ای و اعصاب ارائه دهد. MRI می‌تواند نشان دهد که آیا دیسک‌ها تحت تأثیر قرار گرفته‌اند یا خیر. همچنین وضعیت عصب‌ها را بررسی می‌کند.
• سی‌تی‌اسکن (CT Scan): این آزمایش به تشخیص دقیق‌تر وضعیت کمک می‌کند و تصویر واضح‌تری از ساختارهای استخوانی و بافت‌های نرم ارائه می‌دهد.

 

3. سایر آزمون‌ها

• تست میزان حرکت: پزشک ممکن است میزان حرکتی که می‌توانید در ستون فقرات خود انجام دهید را اندازه‌گیری کند. این بررسی می‌تواند به کمک حرکاتی شامل خم شدن به جلو یا عقب یا چرخش باشد.
• آزمایش‌های خاص: برخی پزشکان ممکن است از تست‌های خاصی استفاده کنند تا صحت سرخوردگی مهره را تأیید نمایند.

 

گریدهای سرخوردگی مهره

سرخوردگی مهره کمر به درجات مختلفی طبقه‌بندی شده که بر اساس میزان جابه‌جایی مهره‌ها و همچنین تأثیر آن بر عملکرد و علائم بیمار مشخص می‌شود. این گریدها معمولاً به چهار دسته تقسیم می‌شوند:

1. گرید 1 (خفيف- 0-25% جابجایی):

در این حالت، مهره جابه‌جا شده فقط تا 25 درصد از عرض مهره زیرین خود را پوشش می‌دهد. این نوع عموماً خفیف‌ترین شکل سرخوردگی مهره بوده و ممکن است بدون درد یا با درد خفیف همراه باشد.

2. گرید 2 (متوسط- 26-50% جابجایی):

در این گرید، مهره جابه‌جا شده بین 26 تا 50 درصد از مهره زیرین خود را پوشش می‌دهد. این نوع ممکن است باعث افزایش درد و مشکلات حرکتی شود و نیاز به ارزیابی و درمان بیشتری داشته باشد.

3. گرید 3 (شدید- 51-75% جابجایی):

در این وضعیت، مهره جابه‌جا شده بین 51 تا 75 درصد از مهره زیرین خود را پوشش می‌دهد. درد شدیدتر و اختلالات حرکتی می‌تواند در این گرید بیشتر مشهود باشد و احتمال وجود مشکلات عصبی نیز افزایش می‌یابد.

4. گرید 4 (خیلی شدید- بیش از 76% جابجایی):

در این نوع، مهره بیش از 76 درصد جابجا شده است. این وضعیت معمولاً جدی‌ترین شکل سرخوردگی مهره بوده که ممکن است منجر به مشکلات جدی عصبی و مشکلات حرکتی شود و احتمالاً به جراحی نیاز دارد.

درمان فیزیوتراپی

فیزیوتراپی می‌تواند یکی از روش‌های مؤثر در مدیریت و درمان سرخوردگی مهره باشد. این فرآیند معمولاً شامل ترکیبی از مدالیته‌های درمانی و تمرینات خاص است. در ادامه به بررسی به این دو بخش می‌پردازیم:

۱. مدالیته‌های درمانی

مدالیته‌های درمانی به تکنیک‌ها و روش‌هایی اشاره دارند که به کاهش درد و بهبود عملکرد کمک می‌کنند. برخی از این روش‌ها شامل موارد زیر است:

الف. حرارت درمانی  (Thermotherapy)

برچسب‌های گرم، کمپرس گرم یا سیستم‌های حرارتی برای افزایش جریان خون و کاهش تنش در بافت‌های نرم مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ب. سرمادرمانی (Cryotherapy) 

استفاده از کمپرس‌ها یا یخ برای کاهش التهاب و درد. این روش معمولاً بلافاصله پس از آسیب‌دیدگی یا در مواقعی که درد حاد وجود دارد، توصیه می‌شود.

ج. ماساژ درمانی

ماساژ می‌تواند به کاهش تنش عضلانی، بهبود جریان خون و افزایش آرامش کمک کند.

د. تحریک الکتریکی عصبی (TENS)

دستگاه‌های TENS می‌توانند به کاهش درد از طریق تحریک عصب‌ها کمک کنند. این روش به‌طور غیرمستقیم و معمولاً به صورت موقتی درد را کاهش می‌دهد.

ه. آب درمانی (Hydrotherapy) 

استفاده از آب گرم به‌عنوان مدالیته درمانی می‌تواند به کاهش درد و بهبود حرکت کمک کند.

 

۲. تمرین درمانی

تمرین درمانی به یک برنامه تمرینی مشخص اشاره دارد که به منظور تقویت عضلات و بهبود انعطاف‌پذیری طراحی شده است. این تمرینات به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:

الف. تمرینات تقویتی:

این تمرینات برای تقویت عضلات مرکزی و پشتی طراحی شده‌اند و شامل موارد زیر می‌شوند:

• تمرین پل: درازکشیدن روی زمین و بلند کردن لگن به گونه‌ای که بدن به یک خط صاف تبدیل شود.
• تمرینات تقویت عضلات شکم: مانند برداشت پا یا چرخش‌های عمودی.
• تمرین پلنک: نگه داشتن بدن به صورت افقی به مدت معین برای تقویت عضلات کمر و شکم.

ب. تمرینات کششی:

این تمرینات به انعطاف‌پذیری و کاهش فشار بر مهره‌ها کمک می‌کنند:

• کشیدن عضلات همسترینگ: برای کاهش فشار روی کمر.
• تمرینات چرخش کمر: برای حفظ دامنه حرکت و کاهش سفتی.
• تمرینات یوگا: برخی حرکات یوگا که به کشش و تقویت کمر کمک می‌کنند.

 

روش‌های پیشگیری از سرخوردگی مهره کمر

در ادامه به برخی از روش‌های مؤثر برای پیشگیری از سرخوردگی مهره کمر اشاره شده است:

1. تقویت عضلات کمر و شکم:

انجام تمرینات تقویتی برای عضلات کمر و شکم می‌تواند به پشتیبانی بهتر از مهره‌ها کمک کند. تقویت این عضلات می‌تواند از فشار زیاد روی مهره‌ها جلوگیری کرده و از بروز آسیب‌ها جلوگیری کند.

2. حفظ وضعیت صحیح بدن:

در هنگام نشستن، ایستادن و حمل بار، از حالت‌های صحیح بدن پیروی کنید. سعی کنید به فرم صحیح نشستن و ایستادن توجه داشته باشید:

• • سر باید در خط وسط با شانه‌ها و کمر باشد.
  • شانه‌ها باید به عقب و به پایین حرکت کنند.
  • در هنگام نشستن، پاها صاف و روی زمین باشند و زانوها باید در سطح لگن باشند.

3. اجتناب از بارهای سنگین:

از حمل بارهای سنگین به تنهایی خودداری کنید. اگر نیاز به حمل بارهای سنگین دارید، از تکنیک‌های صحیح بلند کردن استفاده کنید:

• • پاهای خود را از هم باز کنید و به‌جای خم کردن کمر، از زانوها برای پایین رفتن استفاده کنید.
  • بار را نزدیک به بدن نگه دارید و به آرامی از زانوها بلند کنید.

4. افزایش انعطاف‌پذیری:

انجام تمرینات کششی منظم می‌تواند موجب افزایش انعطاف‌پذیری عضلات و مفاصل شود. این کار می‌تواند از بروز آسیب‌های ناشی از حرکت‌های ناگهانی جلوگیری کند. تمریناتی مانند یوگا یا پیلاتس می‌توانند مفید باشند.

5. چاقی و مدیریت وزن:

حفظ وزن سالم می‌تواند فشار اضافی روی کمر را کاهش دهد. رژیم غذایی مناسب و فعالیت بدنی منظم به کنترل وزن کمک می‌کند.

6. استراحت و خواب مناسب:

استفاده از تشک‌های مناسب و خواب در حالت‌های صحیح می‌تواند به کاهش مشکلات کمر کمک کند. از خوابیدن در وضعیت‌هایی که فشار به کمر وارد می‌کنند خودداری کنید.

7. اجتناب از نشستن طولانی مدت:

اگر شغل شما مستلزم نشستن طولانی ‌مدت است، حداقل هر یک ساعت یک بار بلند شوید و کمی حرکت کنید. این کار به جلوگیری از تنش و فشار به کمر کمک می‌کند.

8. رویارویی با استرس:

استرس می‌تواند باعث تنش عضلات و تشدید دردهای کمر شود. تکنیک‌های مدیریت استرس مانند مدیتیشن، تنفس عمیق یا تمرینات آرامش‌بخش می‌توانند مفید باشند.

9. آموزش در مورد آسیب‌های کمر:

آگاهی و آموزش در مورد علل و عوامل ریسک سرخوردگی مهره کمر می‌تواند به پیشگیری از آن کمک کند. مواردی مانند بهترین روش‌های نشستن، ایستادن و حمل بار باید مورد آموزش قرار گیرد.

10. معاینات دوره‌ای:

برای افرادی که دارای سابقه مشکلات کمر بوده یا در معرض خطر هستند، معاینات دوره‌ای توسط پزشک یا فیزیوتراپیست می‌تواند به تشخیص زودهنگام مشکلات کمک کند و تدابیر پیشگیری را آموزش دهد.

چه کسانی بیشتر مستعد سرخوردگی مهره ها هستند؟

سرخوردگی مهره‌ها (آسیب مهره‌ها یا دررفتگی دیسک) می‌تواند برای هر فردی در هر سنی اتفاق بیفتد اما برخی افراد به دلیل عوامل خاصی در معرض خطر بیشتری هستند. مثلا:

1. افراد میانسال و سالمند

با بالا رفتن سن، بدن تغییرات طبیعی را تجربه می‌کند؛ از جمله کاهش چگالی استخوان و انعطاف‌پذیری دیسک‌های بین مهره‌ای. این تغییرات می‌توانند خطر سرخوردگی مهره‌ها را افزایش دهند.

2. افراد با سابقه مشکلات کمر

افرادی که قبلاً دچار مشکلات کمر، مانند دیسک هرنی (فتق دیسک) یا درد مزمن کمر بوده‌اند، احتمال بیشتری دارد که در آینده با سرخوردگی مهره‌ها مواجه شوند.

3. افرادی که شغل‌های پرخطر دارند

مشاغل که شامل کارهای سنگین، بلند کردن اجسام، نشستن طولانی ‌مدت یا حرکات تکراری غیر ارگونومیک هستند (مانند باربران، کارگران ساختمانی، کارمندان و حسابداران) می‌توانند خطر ابتلا به سرخوردگی مهره‌ها را افزایش دهند.

4. افراد چاق

اضافه وزن یا چاقی می‌تواند فشار بیشتری بر کمر و مهره‌های آن وارد کند که در نتیجه احتمال سرخوردگی مهره‌ها را افزایش می‌دهد.

5. ورزشکاران

ورزشکارانی که به حرکات شدید و تمرینات فیزیکی پرتحرکی می‌پردازند (مانند وزنه‌بردارها، دونده‌ها و بازیکنان فوتبال) ممکن است در معرض آسیب‌های بیشتری نسبت به سایر افراد قرار داشته باشند.

6. افراد دارای سبک زندگی بی تحرک

افرادی که به مدت طولانی نشسته و فعالیت بدنی کمی دارند، ممکن است بیشتر دچار ضعف عضلانی، کاهش انعطاف‌پذیری و افزایش خطر سرخوردگی مهره‌ها شوند.

7. افراد با اختلالات اسکلتی عضلانی

افرادی که دارای بیماری‌های استخوانی مانند آرتروز یا استئوپروز هستند، بیشتر احتمال بروز سرخوردگی مهره‌ها را دارند.

8. دختران و زنان باردار

زنان در دوران بارداری به دلیل تغییرات هورمونی و افزایش وزن ناگهانی، ممکن است در معرض خطر بیشتری برای آسیب به کمر و سرخوردگی مهره‌ها قرار داشته باشند.

9. افرادی با عادات نادرست

افرادی که عادات نادرست در نشستن، ایستادن و خوابیدن دارند، بیشتر در معرض خطر سرخوردگی مهره‌ها هستند.

 

جمع‌بندی

سرخوردگی مهره یک وضعیت پزشکی جدی است که می‌تواند تأثیر عمیقی بر کیفیت زندگی فرد داشته باشد. در حالی که درمان‌های غیرجراحی معمولاً در مراحل ابتدایی مؤثر هستند، در موارد شدید یا مزمن ممکن است نیاز به جراحی باشد. به‌طورکلی، تشخیص زودهنگام و شروع درمان مناسب می‌تواند از پیچیدگی‌های آینده جلوگیری کند. مراجعه به پزشک و مشاوره با متخصصان می‌تواند به بیماران کمک کند تا بهترین روش درمانی را بر اساس وضعیت خاص خود دریافت کنند.

فیزیولایف، یک مطب تخصصی فیزیوتراپی است که با بهره‌گیری از تکنیک‌های پیشرفته فیزیوتراپی و برنامه‌های ورزشی، به درمان و مدیریت انواع بیماری‌ها و دردهای عضلانی و اسکلتی می‌پردازد. هدف ما در فیزیولایف، کمک به بهبود کیفیت زندگی شما از طریق کاهش درد، افزایش توانایی حرکتی و بازیابی سلامت بدن است.